ABD’nin yaptıklarını rasyonel bir yaklaşımla anlamak her zaman mümkün olmuyor demiştim. Son Rusya Federasyonu ve Ukrayna arasındaki savaş, bu mantıksızlığı iyice açığa çıkardı. Siyasi veya ekonomik öngörülerde bulunurken her ülkenin kendi çıkarını savunacağını varsayarsınız ama bugün ABD’nin kendi yaptıklarında ve müttefiklerinden yapmasını istediklerinde böyle bir rasyonaliteden eser yok. Yıllardır ABD, Rusya ve Çin’in birlik olup Avrasya’yı ele geçirmesinden korkar ve Avrupa’yı kendi kontrolünde tutarak bu yayılmayı önlemek isterdi. Oysa bugün yaptıkları tam da bunun tersini sağlıyor, ABD’nin askeri maceraları ve yaptırımları Rusya ve Çin’in birbirine daha fazla yakınlaşmasını sağlıyor.

Bugün ABD’nin Avrupa’daki, Asya’daki müttefiklerini ve diğer birçok ülkeyi Rusya, Çin ve İran’a karşı yaptırıma zorlaması, onlarla ticaret yapılmasını önlemesi bu ülkelere maliyetli olmaya ve ulusal çıkarları ile giderek daha fazla çelişmeye başladı. Ayrıca ABD’nin Rusya, Afganistan ve Venezüella’nın yurt dışı mal varlıklarına el koyması genel olarak bu tür varlıkları dolar, sterlin veya euro olarak tutmanın çok da güvenilir olmadığı intibasını bıraktı. Araplar şimdilik euro ve altın tercih ediyorlar. Yani istemeyerek de olsa bazı ülkeleri dolar dışı bir para birimi etrafında birleşmeye zorladı. Bu ülkeler sanki korumacı politikalara yönelmiş gibi oldular.
Böyle giderse Rusya dolarsız yaşayabileceğini, ABD’nin Swift sistemi dışında da hayatını sürdürebileceğini öğrenecek. Yani dünya çapında ticaretin dolarizasyonu önlenecek. Bu da ABD’nin güya dünya çapında yaymaya çalıştığı neo-liberal ekonomiye tam anlamıyla sekte vuracak. Yine Rusya’da özelleştirme yapılırken ülkeyi soyup paralarını yurt dışına kaçırarak İngiliz emlaklarına, ABD’nin lüks yatlarına yatıran yeni Rus zenginleri (Oligarklar) de cezalandırılıyor. Oysa özel mülkiyet sistemin kutsalı değil miydi? Nerden çıktı bu el koymalar.
ABD sanıyor ki bu Oligarkları cezalandırırsa onlar da Putin’i hizaya getirecek veya devirecek. Hayır, öyle bir şey olmayacak, Putin o oligarklara değil, oligarklar Putin’e bağlı. Putin onlardan vazgeçer, kendi oligarklarını yeniden yaratır. Üstelik bu yeni oligarklar servetlerini öncekiler gibi ABD’ye İngiltere’ye kaptırmaz bizzat Rusya içinde tutar ve Rusya güçlenir. Bir de ABD’nin Rusya’dan ithalini yasakladığı petrol ve doğalgaz dışındaki kritik madenler ve petro-kimya ham maddeleri listesi var (kobalt, poladyum, aliminyum). Bu listeyi hazırlayan her kimse, bundan sadece Rusya’nın zarar göreceğini sanıyor. Oysa ABD’li üreticilerden tepki hemen geldi, bazı ham maddeler Rusya’dan ithal edilemezse ABD’de de bazı sektörler topu dikecek. İlgili üreticiler ithaline istisnai izin verilmesini istedikleri ham maddelerin listesi ile Biden’in kapısına dayandılar. Böylece Putin de hangi maddelerin kendisi için stratejik olduğunu, hangi maddeleri vermezse ABD’nin zarar göreceğini bir güzel öğrendi.
Özet olarak, ABD’nin Rusya’yı yalnız bırakma, Putin’i öcü gösterme ve AB’yi tamamen kendine bağımlı hale getirme politikası nerden baksanız tutarsız, nerden baksanız ahmakça. Bizim için ise durum çok daha net. Yabancı basında Türkiye ile ilgili yüz haberin yüzünde “Türkiye tarafsız olamaz çünkü Rusya ve Ukrayna’nın turistlerine muhtaç, ayrıca Rusya ile enerji anlaşmaları, yatırımları var” cümlesi geçiyor. Bunu güya bir eleştiri gibi yazıyorlar. Evet, öyle, ne yapalım? Sizin gönlünüz olsun diye ulusal çıkarlarımızdan vaz mı geçelim? Savaşı biz mi çıkardık ki ahlaki sorumluluk alalım? Hem bizim çıkarımız savaşı birinin kazanmasından değil, barışın derhal tesisinden yana.
Bunun nesi yanlış?
Ben uzun vadede daha fazla ülkenin ABD’nin bu kaprislerinden yılacağını ve ABD’nin giderek daha fazla yalnız kalacağını düşünüyorum.
Trump’ı beğenmeyen neo-con vahşilerinin ondan çok daha fazla kan döktüklerini, döktürdüklerini hepimiz görüyoruz. Dünya her zamankinden çok daha fazla iç içe ama tam da bu nedenle çıkarlar da sadece neoconları desteklemeyecek kadar karşılıklı.

@kalemciler