Anayasa Mahkemesi'nin (AYM) TİP Milletvekili Şerafettin Can Atalay'ın vekilliğinin düşürülmesine ilişkin verdiği "yok hükmünde" kararı, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu'nda okunmasıyla büyük bir tartışma yarattı. Kararın okunması sırasında Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) milletvekilleri Genel Kurul'u terk ederken, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) milletvekilleri kararı alkışlarla karşıladı. Bu durum, Meclis'te gergin anların yaşanmasına neden oldu.
AYM Kararı Meclis'te Okundu, AKP'den Tepki
CHP'li Meclis Başkanvekili Gülizar Biçer Karaca başkanlığında toplanan Genel Kurul'da, Karaca Anayasa'nın 83. maddesini hatırlatarak AYM kararlarının herkes için bağlayıcı olduğunu vurguladı. Karaca, "Hatay halkının iradesiyle seçilen Can Atalay Anayasamızın 6. maddesinde düzenlenmiş olan ve kayıtsız şartsız egemenlik hakkını burada temsil etmek üzere seçtiği milletvekili arkadaşımızı seçildiği günden bu yana aldığı görevi ifa edemediği ve bunun anayasaya uygun olmadığı defalarca dile getirildi" şeklinde konuştu. Bu konuşmanın ardından CHP Katip Üye Sibel Suiçmez, AYM'nin Atalay ile ilgili verdiği "milletvekilliğinin düşürülmesi işleminin yok hükmünde olduğu"na dair hak ihlali kararını okudu.
Karar okunurken AKP milletvekillerinin salonu terk etmesi ve sonrasında yaşanan tartışmalar, Meclis'teki siyasi kutuplaşmanın bir yansıması olarak değerlendirildi. AKP Grup Başkanvekili Leyla Şahin Usta ve bazı AKP'li milletvekilleri, karara "Bu yaptığınız çok yanlış" diyerek tepki gösterdi. CHP'li milletvekillerinin alkışları ve AKP'li milletvekillerinin tepkileri arasında bir süre gerginlik yaşandı. Karaca, AYM kararının hüküm kısmını okuttuktan sonra, 22 Nisan’da toplanmak üzere birleşimi kapattı.
Can Atalay'ın Vekilliği Süreci
14 Mayıs 2023 Genel Seçimlerinde TİP Hatay Milletvekili seçilen Can Atalay’ın vekilliği, 30 Ocak 2024’te Meclis’te Yargıtay kararı okunarak düşürülmüştü. Atalay’ın avukatları, TBMM’de yapılan bu işlem üzerine AYM’ye başvurdu. AYM 22 Şubat 2024’te kararın “yok hükmü”nde olduğuna karar verdi. 1 Ağustos 2024 gerekçeli kararını da açıklayan AYM, “Yargıtay 3. Ceza Dairesi’nin kararı okunarak Atalay’ın milletvekilliğinin düşürülmesinin yok hükmünde olduğu”nu belirtti. Bu süreç, Türkiye'de yargı ve siyaset arasındaki ilişkiyi yeniden gündeme taşıdı.
Türkiye'de Hukukun Üstünlüğü Tartışmaları
Bu olay, Türkiye'de hukukun üstünlüğü, Anayasa Mahkemesi kararlarının bağlayıcılığı ve yargı bağımsızlığı gibi konularda süregelen tartışmaları daha da alevlendirdi. AYM'nin "yok hükmünde" kararı vermesi ve bu kararın Meclis'te okunması, Türkiye'deki hukuk sisteminin işleyişi ve yargı kararlarının uygulanması konularında önemli soruları gündeme getirdi. Özellikle, AYM kararlarının bağlayıcılığına rağmen, bazı siyasi aktörlerin bu kararları tanımama veya uygulamama eğilimi göstermesi, hukukun üstünlüğü ilkesinin zedelenmesine yol açabileceği endişesi yaratıyor.
Bu gelişmelerin ardından, Türkiye'de hukuk devletinin güçlendirilmesi ve yargı bağımsızlığının sağlanması için daha fazla çaba gösterilmesi gerektiği vurgulanıyor. Aksi takdirde, hukukun üstünlüğüne olan güvenin azalması ve yargı kararlarının uygulanmaması, Türkiye'nin demokratikleşme sürecini olumsuz etkileyebilir.
