Türkiye'de eğitimde liyakat tartışmaları yeniden alevlendi. Özellikle proje okullarında yaşanan görevden almalar ve atamalar, eğitim camiasında büyük yankı uyandırdı. Peki, proje okullarında neler oluyor? Liyakat ilkesi neden bu kadar önemli?
Proje Okulları ve Liyakatın Önemi
Proje okulları, diğer okullardan farklı olarak belirli eğitim reformları ve programları uygulayan, ulusal veya uluslararası projeler yürüten özel okullardır. Bu okullar, öğrencilerin yaratıcılıklarını geliştirmelerine ve gerçek dünya problemlerine çözüm üretmelerine olanak tanır. Türkiye'de yaklaşık 2 bin 200 proje okulu bulunmaktadır ve bu okullar, başarı düzeyi yüksek liseler olarak bilinirler.
Bu okullarda görev yapan öğretmenler, genellikle alanında yetkin ve deneyimli eğitimcilerden oluşur. Ancak son zamanlarda, bu öğretmenlerin görevlerine son verilmesi ve yerlerine liyakat esasına dayanmayan atamaların yapılması, eğitimde liyakat ilkesinin zedelendiği yönünde endişelere yol açmaktadır.
Liyakat, bir kişinin bilgi, beceri ve deneyimlerine göre değerlendirilmesi ve hak ettiği pozisyona getirilmesi anlamına gelir. Eğitimde liyakat, öğrencilerin en iyi eğitimi alabilmesi için kritik öneme sahiptir. Liyakatli öğretmenler, öğrencilere sadece ders anlatmakla kalmaz, aynı zamanda onlara rol model olur, rehberlik eder ve yaşam becerileri kazandırır.
Liyakat Erozyonunun Sonuçları
Proje okullarında liyakat ilkesinin göz ardı edilmesi, bir dizi olumsuz sonuç doğurabilir:
- Eğitim Kalitesinin Düşmesi: Deneyimli ve nitelikli öğretmenlerin yerine, daha az deneyimli veya liyakatsiz öğretmenlerin atanması, eğitim kalitesini düşürebilir.
- Öğrenci Motivasyonunun Azalması: Öğretmenlerin sürekli değişmesi, öğrencilerin uyum sürecini uzatır ve motivasyonlarını azaltır.
- Okul Kültürünün Bozulması: Deneyimli öğretmenler, okulun kimliğini oluşturan, kriz anlarında yön gösteren ve genç öğretmenlere rol model olan kişilerdir. Bu öğretmenlerin sistem dışına itilmesi, okul kültürünün bozulmasına neden olabilir.
- Öğretmen Motivasyonunun Düşmesi: Görevden alınma korkusu, öğretmenlerin motivasyonunu düşürür ve işlerini sadece bir formalite olarak görmelerine neden olabilir.
Unutulmamalıdır ki, ideolojik sadakatle değil, mesleki ehliyetle yapılan atamalar; güçlü bir eğitim sisteminin ve sağlıklı bir toplumun temel taşıdır.
Eğitimde Liyakat İçin Neler Yapılmalı?
Eğitimde sürdürülebilir başarı için liyakat ilkesine geri dönülmesi şarttır. İşte yapılması gerekenler:
- Proje okullarının yapısı yeniden gözden geçirilmelidir.
- Öğretmen atamaları objektif kriterlere dayandırılmalıdır.
- Öğretmenlerin mesleki deneyimleri, başarıları ve öğrenci-veli memnuniyetleri gibi ölçütler ön plana çıkarılmalıdır.
- Siyasi ve idari baskılardan arındırılmış bir sistem kurulmalıdır.
Eğitimde liyakat, sadece öğretmenlerin değil, tüm toplumun geleceği için önemlidir. Liyakatli öğretmenler yetiştirmek ve onları desteklemek, daha iyi bir eğitim sistemi ve daha başarılı bir gelecek için atılacak en önemli adımlardan biridir.
Sonuç olarak, proje okullarında yaşanan liyakat erozyonu, eğitim sistemimiz için ciddi bir tehdit oluşturmaktadır. Bu sorunun çözümü için tüm paydaşların bir araya gelerek, liyakat ilkesini yeniden tesis etmesi gerekmektedir. Aksi takdirde, en nitelikli öğrencilerimizin geleceği, politik kaygılara kurban edilmeye devam edecektir.
